18.401 (2016)

Fyrirtækið Pabbakné gefur út verkið „18.401“, fjölfeldi í 592 eintökum, eftir afleysingarmanninn Jóhann Ludwig Torfason. Verkið er eins og áður segir, fjölfeldi, þar sem hvert eintak er ígildi 18.401 krónu, og má með einfaldri margföldun finna út að heildarverðmæti upplagsins er þá 10.893.392 eða á mannamáli: tíumilljóniráttahundruðníutíuogþrjúþúsundþrjúhundruðníutíuogtvær krónur, sem samsvarar þeirri upphæð sem Pabbakné hefur fengið úr opinberum sjóðum, samanlagt frá árinu 1997 í formi listamannalauna, eða það sem fyrirtækið kýs að nefna styrk til átaksverkefnis, líkt og býðst sem úrræði hjá Vinnumálastofnun.

Á þessum gagnsæu tímum kröfunnar um gegnsæi og til að undirstrika skilning fyrirtækisins á efa- og efnishyggju alls almennings, verður nú allt sett upp á borðið varðandi þessar fjárhæðir, sem fyrirtækinu er ekki kunnugt um að hafa verið fluttar á reikninga aflandsfélags, þó skattar hafi vitaskuld verið greiddir af öllu saman og fyrirtækið í raun réttri stórtapað á brölti þessu. Styrkirnir umræddu bárust í pósthólf fyrirtækisins í nokkrum slumpum; árið 1997 bárust 2.108.400 krónur, árið 2000 komu 1.054.192 krónur frá Reykjavíkurborg, og árið 2005 var gjöfult með heilar 4.216.800 krónur. 7 árum síðar komu 351.400 krónur inn um lúguna, snöggtum betra var árið 2013 með 1.054.200 krónur og í ár, 2016, bárust heilar 2.108.400 krónur. Allt saman uppfærðar og núvirtar alíslenskar krónur, og sé þessum upphæðum dreift af réttlæti yfir 20 ár, má sjá að fyrirtækið hefur með þessum fjármunum getað haldið einum starfsmanni, á lágmarkslaunum, að verkum sínum í heilan mánuð á ári hverju . Og fyrir það ber vitaskuld að þakka.

En nú er sumsé komið að gjalddaga og er það fyrirtækinu Pabbakné mikil ánægja að tilkynna að gjafagjörningurinn „18.401“ verður kynntur til listasögunnar í farandgalleríinu Gallerí Gesti, og mun formleg opnun verða í arðsemiskröfugöngu þann 1. maí nk. og hefst athöfnin við Hlemm kl. 13:00. Náðust samningar við ofangreindan starfsmann og höfund verksins, að hann dreifði upp úr galleríinu hinum 592 eintökum og afhenti hverjum þeim sem þiggja vildi, eitt eintak án endurgjalds, á meðan byrgðir endast. Hvert eintak er númerað og áritað, prentað á fagran pappír og því má segja að hér sé á ferðinni átjánþúsundfjögurhundruðogein með öllu.

Eftirmáli

Það mun ekki á vísan að róa, þegar myndlistarverkum er dreift meðal fólks, enda alls óvíst að nokkur maður fáist til að taka við slíkri höfðinglegri gjöf, sem nota bene, mun aðeins vaxa, í ramma á vegg viðtakanda og verða afkomendum efnahagslegt haldreipi þegar borga skal leiðréttinguna miklu. Því skal það skjalfest hér að það sem út af gengur að kröfugöngu lokinni, skal í vitna viðurvist verða til sýnis þar og þá sem Gallerí Gestur skýtur upp kollinum og verður það alfarið í höndum Magnúsar Gestssonar galleríeiganda.

F.h. Pk.  A.L.H. (sign) https://www.facebook.com/Pabbakn%C3%A9-55637081095/photos/?tab=album&album_id=10154203048986096

***

Gráttu drengur gráttu (2016)

Jóhann Okkar Torfason, lágróma starfsmaður á plani fyrirtækisins Pabbakné, sá hinn sami og var kjörinn starfsmaður mánaðarins í apríl 2015, hefur sett saman kver þetta sem nú fyllir þitt sjónsvið. Hér rekur Jóhann þá miklu harmsögu íslenskrar myndlistar sem áhugafólk hefur helst kosið að pískra um í dimmum kjöllurum Mennta- og menningarmálaráðuneytisins við Sölvhólsgötu, ellegar í einrúmi með sjálfu sér. Aðeins einu sinni á umliðinni öld hefur kvisast út sá orðrómur að íslenskir myndlistarmenn hafi í raun, þrátt fyrir yfirlýsta hamingju sína yfir óheftri sköpunargleðinni, verið í endurteknum mæli á höttunum eftir velþóknun þjóðarinnar. Orðrómurinn greindi í lágum hljóðum frá því að á meðal umræddra listamanna hafi jafnvel þeir fundist er hvað hæst hafa verið bornir í hásæti fyrir dirfsku og framsækni, dug, þor og frumleika.

Það hefur verið fært í annála að íslensk myndlist hafi fyrst orðið gjafvaxta með sýningu Sigurðar málara Guðmundssonar í Galleríi við Suðurgötu 7 og myndaðist líkt og bylgja framúrskarandi listamanna í kjölfarið sem fram að því höfðu haft hægt um sig að loknu námi við Listaháskóla Íslands. Segir sagan að jafn konur sem menn hafi yfirgefið heimili sín, til að dvelja löngum stundum á svokölluðum vinnustofum, misgæfulegum, tapað ráð og rænu og dýft pentskúfum sínum af áður óþekktu offorsi í hamslausa litasúpu eða farið hamförum í myndvinnsluforritum. Lagðist þetta vel í stjórn og stýrihópa menningarlífsins sem sáu í brölti þessu framúrstefnuna skjótast í krafti ljósgeislanna frá myndvörpunum út úr torfkofunum. Þótti nú greindarstig listamanna fara hækkandi og byltingarkenndar pælingar um breytingar á smekk þjóðarinnar urðu að fyrsta boðorði.

En orðrómurinn er til alls fyrst og undirstaða harmsögunnar, öfugsnúnar væntingar listamanna í garð alþýðunnar, hefur lifað með fáeinum útvöldum eins og áður segir og aðeins smogið á lágu nótunum inn í vitund almennings og vegna lítillar og lélegrar eftirfylgni fjölmiðla lognaðist ofangreindur orðrómur út af og var mönnum ráðgáta í áratugi sem fylgdu í kjölfarið. Þó áttu sér stað nokkur orðaskipti og er nærtækast að nefna samtal sem greindist meðal tveggja gesta á fyrirlestri hjá Jónasi Kristjánssyni í Háskóla Íslands, þegar þeir báðir misstu vandræðalega tökin á málrómi sínum svo að Jónas sjálfur varð að gera hlé á spjalli sínu, um menningarsöguleg afdrep til forna, og sussa á mennina. Skrapp úr munni Jónasar að mönnunum væri það fyrir bestu að bregða sér fram í kaffitár í stað þess að munnhöggvast um fleipur og þvaður af þessu tagi. Var gestum tíðrætt eftir fyrirlesturinn um þessa uppákomu og þótti nokkrum sem nöfnin Sölvi Helgason og Róska hafi greinst gegnum svaldrið. Hugðust einhverjir leggjast í rannsóknir en engar sögur eru til af niðurstöðu slíkra rannsókna og alls óvíst að þær hafi nokkru sinnum verið framkvæmdar. Eina raunverulega vísbendingin um að þetta hafi átt sér stað, er að finna í handskrifuðu pári á spássíu bókar um Bobby Fisher sem rakið hefur verið til Matthíasar Þórðarsonar, Þjóðminjavarðar. Kona hans var skráð fyrir útláni bókarinnar frá Borgarbókasafninu stuttu eftir atburðinn á fyrirlestri Jónasar og vitað er af áhuga Matthíasar á Bobby, auk þess sem rithandarsérfræðingurinn Ólafur Jónsson á Listasafni Íslands hefur staðfest að þarna sé rithönd Þjóðminjavarðar. Og í þessu pári eru vissulega að finna bæði ofangreind nöfnin, Sölvi og Róska auk annara og í einskonar post scriptum er orðið velgengni, undirstrikað.

Bókin hefur nú verið afskrifuð hjá safninu og er varðveitt á heimili Hrafns Jökulssonar á Ströndum. Ekki er alveg á hreinu hvernig Hrafn þessi komst yfir bókina en Vigdís Finnbogadóttir drap örlítið á því í ræðu sinni við setningu 69. löggjafarþings á Alþingi, þegar hún minnti á að “á Hrafnaþingi væru vissulega til þær bækur sem ættu ekkert betra skilið en það að strokleðri yrði rennt eftir spássíum þeirra”. Var augljóst þingheimi hver meiningin væri og urðu sumir hissa og yfirgáfu salinn. Yfir kransakökum og snúðum að athöfn lokinni var líkt og lokinu væri lyft enn og aftur af steinkistu Páls biskups í Skálholti og talaði nú hver við annan háum rómi, þar til Helgi Bernódusson, skrifstofustjóri Alþingis, hringdi óðamála í blaðamanninn Jakob Bjarnar sem sló sögunni umsvifalaust upp á fréttamiðli og fylgdi því eftir með mikilli samsæriskenningu á facebooksíðu sinni þar sem umræðan hélst lifandi í skamma stund um þessa harmsögu íslenskrar myndlistar sem varð kveikjan að þessu kveri sem nú fyllir vitund þína.

Jóhann okkar hefur hér unnið mikið þrekvirki, þótt meðulin sem hann beitir séu ekki öll vönduð og af bestu sort í akademískum skilningi. Sér í lagi er hann á gráu svæði höfundaréttarlaga við handayfirlagningu og skrumskælingu þess veruleika sem dreginn hefur verið upp af góðu islensku handverksfólki. Mun hann vafalaust sæta ábyrgð fyrir slíkt, þótt ekki dragi það úr mikilvægi niðurstöðu þessara listrannsókna.

Og þó að fyrirtækið sjái fram á kostnaðarsama málsókn.

Auðunn Laupur Hólm

Útgefandi

***

Úr því sem komið er (2014 – )

Bókverkið “Úr því sem komið er ” samanstendur af 30 myndljóðum og eru að upplagi grafíkverk, gerð með ýmsum aðferðum handprents s.s. ætingu, silkiþrykki og pólígrafíu ásamt stafrænni prentun og voru sýnd sem slík á sýningunni “Sic” í janúar 2014. Innsíður bókverksins eru prentaðar stafrænt en verkið bundið inn af höfundi. Verkin flakka á milli landamæra texta og myndgerðar í eilítið skrumskæltu formi myndljóða. Formgerðin er oft hefðbundin framsetning myndskreyttra ljóða, barnasagna ellegar fræðigreina. Textinn samanstendur þó af því sem kalla mætti “andans dægurmál” þar sem mætast á förnum blaðsíðum heimsósómakveðskapur og dægurþras og kallast á yfir teikningum af sama stofni.

Úr því sem komið er verður ekki undan því vikist að hreinsa andrúmsloftið og benda á bölið með báðum vísifingrum. Ritara er það bæði ljúft og skylt. Samansöfnuður eftirfarandi blaðsíðna sem runninn er undan skráðum höfundi, fjallar um þau gildi sem við öll höfum trú á eða með öðrum orðum, þann veruleika samtímans sem hnýttur er við þokumistur baksýnisspegilsins þar sem glittir í hin gullvægu orð: Aðvífandi hlutur er nær en hann sýnist. Á dómsdegi þjóðernisvitundar er gamalli eikarhurð á snjóhúsi forfeðranna hrundið upp. Það er engin lykill en leyniorðið er Orðspor í sandi. (ALH)

***

Ný leikföng (Sýningarskrá 2007)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

***

Dúkkur (Sýningarskrá 2001)